Beschrijving
Wanneer mensen aan Piet Mondriaan denken, verschijnt onmiddellijk het kenmerkende gebruik van lijnen en primaire kleuren voor hun geestesoog, waarmee de kunstenaar beroemd werd en uiteindelijk onsterfelijkheid bereikte. In 2022 vierden we het 150-jarig jubileum van de geboorte van Piet Mondriaan, wat de aanleiding was voor de Koninklijke Nederlandse Munt om een herdenkingsmunt uit te geven ter ere van deze baanbrekende kunstenaar. Het zogenaamde Piet Mondriaan Vijfje wordt in opdracht van het ministerie van Financiën geslagen.
Piet Mondriaan zag het levenslicht op 7 maart 1872 in Amersfoort, waar hij opgroeide in een uiterst calvinistische familie. Zijn vader, een onderwijzer, had liever niet gezien dat Mondriaan kunstenaar werd. Ondanks dat volgde Mondriaan een opleiding tot tekenleraar, maar hij gaf zijn droom nooit op. Op een bewonderenswaardige leeftijd van 18 jaar organiseerde hij zelfs zijn eigen kunsttentoonstelling.
In de vroege stadia van zijn carrière schilderde Mondriaan voornamelijk portretten en landschappen. Rond zijn dertigste begon hij interesse te tonen in theosofie, een discipline die streeft naar het vinden van een gemeenschappelijke kern tussen wetenschap, filosofie en religie. Deze interesse leidde Mondriaan naar geometrische vormen, die hij beschouwde als de fundamentele bouwstenen van het universum, zelfs als ze niet rechtstreeks in de natuur voorkwamen. Geleidelijk aan evolueerde Mondriaan’s kunst in de richting van het abstracte. Zijn zoektocht naar harmonie en “absolute” schoonheid via composities van primaire kleuren, horizontale en verticale lijnen, en effen kleurvlakken markeerde het keerpunt in het leven van Piet Mondriaan en bracht hem uiteindelijk naar de voorhoede van de abstracte kunstbeweging als een ware pionier.
Het ontwerp van het Piet Mondriaan Vijfje is gecreëerd door Marjolein Rothman, die met grote zorgvuldigheid heeft gezocht naar de essentie van Mondriaan’s visie. De basisprincipes in zijn kunstwerken, horizontale en verticale lijnen, vormden dan ook het uitgangspunt voor het ontwerp van deze herdenkingsmunt. Op de voorzijde van de munt prijkt het portret van koning Willem-Alexander, met aan de linkerzijde de tekst ‘Koning der Nederlanden’ van boven naar beneden en aan de onderzijde, van links naar rechts, de tekst ‘Willem-Alexander’. Deze twee teksten kruisen elkaar en creëren zo hetzelfde lijnenspel dat zo kenmerkend is voor Mondriaan’s kunst. Helemaal links zijn het munthuisteken en het muntmeesterteken afgebeeld.
De keerzijde van de munt vertoont ook een horizontale en verticale dynamiek. De twee lijnen die op de achtergrond liggen, kruisen elkaar onderaan het beeld, en de tekst volgt deze lijnen. In de ene richting van de lijn staat het jaartal 1872, verwijzend naar het geboortejaar van Mondriaan, terwijl in de andere richting het jaar 2022 staat, ter ere van 150 jaar Piet Mondriaan. De horizontale lijn is breder, waardoor meer nadruk wordt gelegd op de compositie en de naam Piet Mondriaan die erboven staat.
